کد مطلب:211353 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:98
روش پذیرائی مهمان
ابوحمزه ثمالی می گوید خدمت امام صادق علیه السلام بودیم كه سفره گستردند و طعامی آوردند به قدری خوشبو و لذیذ و باكیفیت بود كه ما ندیده بودیم - آنگاه خرمائی آوردند بسیار عالی و باصفا و نیكو البته این غذا در خور مقام امامت بود كه هر روز سفره او گسترده و جمعی در كنار آن می نشستند و روغن زیتون و خرما از لوازم سفره بود - معذلك راضی نمی شد كه مهمان برای حوائج خود مانند
[ صفحه 171]
آب خوردن و آب دست شستن برخیزد بلكه شخصا برمی خواست آب حاضر می كرد و آب روی دست مهمانان خود می ریخت و می گفت نهی رسول الله (ص) عن ان یستخدم الضیف [1] .
هر وقت مهمان می خواست برود او را تنها نمی گذاشت حركت كند و اكثر غلام خود را می فرستاد او را تا درب خانه اش مشایعت نماید - ما می گفتیم یابن رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم چه خوب مهمان نوازی می فرمائی لقد اضفت فاحسنت الضیافة فاعطیت فاجزلت العطیه ثم امرت غلمانك الا یعینونا علی الرحله.
فقال علیه السلام انا اهل بیت لا نعین اضیافنا علی الرحله من عندنا.
گفتیم شما مهمانی می كنید پذیرائی شایانی می فرمائید عطا و بخشش و هدیه و انعام جزیل و وافر عنایت می فرمائی آنگاه غلامت را هم برای كمك و همراهی ما در سفر می فرستی.
می فرمود ما اهل بیت پیغمبر راضی نمی شویم كه مهمان ما تنها مسافرت كند و او را به رفتن كمك نمی كنیم مگر آنكه به مصاحبی و خرج سفری و زاد و توشه راهی حمایت نمائیم. [2] .
و هر وقت مهمانش عازم رفتن می شد به غلامش تصریحا یا تلویحا دستور می فرمود با كمال احترام و محبت و با خوش اخلاقی او را تا بازگشت به منزلش خواه در همان شهر یا شهر دیگر باشد همراهی نماید و غالب می شد كه پنج درهم به غلامش می داد می گفت برو بازار غذای سفر تهیه كن همراه او برو و برخی اوقات كه مهمان نداشت می فرمود برو غذائی و طعامی تهیه كن و با چند نفر مهمان به خانه برگرد كه من دوست دارم همیشه با مهمان غذا بخورم آنگاه فرمود:
لئن اطعم مؤمنا احب الی من ان ازوره هر وقت مؤمنی را طعام دهم بهتر دوست دارم از اینكه فقط زیارت كنم و لئن ازوره احب الی من ان اعتق عشر رقاب.
و هر وقت مؤمنی را زیارت كنم بهتر است كه ده بنده را آزاد كنم.
و امثال این حكایات و حقایق واقعه در مهمان نوازی و پذیرائی روزانه مستمر 35 ساله زمان امام صادق علیه السلام بسیار است.
با این وصف دیدیم كه امام صادق علیه السلام دارای یك سفره گشاده بوده و در همان آداب معاشرت تعلیمات عالیه به شاگردان و اصحاب خود می داد و در خلال خوردن و راه رفتن و سخن
[ صفحه 172]
گفتن و آداب نشستن - برخاستن همواره مكارم اخلاقی را عملا به اصحاب خود می آموخت و آنها را به آداب و شؤن اجتماع رهبری می كرد یك رهبری و تعلیماتی كه برای همیشه جهان مطلوب است و این پذیرائی ها همواره آمیخته به اخلاق و فضیلت بوده و با عواطف و احساسات محبت آمیزی مقرون گردیده.
[ صفحه 171]
آب خوردن و آب دست شستن برخیزد بلكه شخصا برمی خواست آب حاضر می كرد و آب روی دست مهمانان خود می ریخت و می گفت نهی رسول الله (ص) عن ان یستخدم الضیف [1] .
هر وقت مهمان می خواست برود او را تنها نمی گذاشت حركت كند و اكثر غلام خود را می فرستاد او را تا درب خانه اش مشایعت نماید - ما می گفتیم یابن رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم چه خوب مهمان نوازی می فرمائی لقد اضفت فاحسنت الضیافة فاعطیت فاجزلت العطیه ثم امرت غلمانك الا یعینونا علی الرحله.
فقال علیه السلام انا اهل بیت لا نعین اضیافنا علی الرحله من عندنا.
گفتیم شما مهمانی می كنید پذیرائی شایانی می فرمائید عطا و بخشش و هدیه و انعام جزیل و وافر عنایت می فرمائی آنگاه غلامت را هم برای كمك و همراهی ما در سفر می فرستی.
می فرمود ما اهل بیت پیغمبر راضی نمی شویم كه مهمان ما تنها مسافرت كند و او را به رفتن كمك نمی كنیم مگر آنكه به مصاحبی و خرج سفری و زاد و توشه راهی حمایت نمائیم. [2] .
و هر وقت مهمانش عازم رفتن می شد به غلامش تصریحا یا تلویحا دستور می فرمود با كمال احترام و محبت و با خوش اخلاقی او را تا بازگشت به منزلش خواه در همان شهر یا شهر دیگر باشد همراهی نماید و غالب می شد كه پنج درهم به غلامش می داد می گفت برو بازار غذای سفر تهیه كن همراه او برو و برخی اوقات كه مهمان نداشت می فرمود برو غذائی و طعامی تهیه كن و با چند نفر مهمان به خانه برگرد كه من دوست دارم همیشه با مهمان غذا بخورم آنگاه فرمود:
لئن اطعم مؤمنا احب الی من ان ازوره هر وقت مؤمنی را طعام دهم بهتر دوست دارم از اینكه فقط زیارت كنم و لئن ازوره احب الی من ان اعتق عشر رقاب.
و هر وقت مؤمنی را زیارت كنم بهتر است كه ده بنده را آزاد كنم.
و امثال این حكایات و حقایق واقعه در مهمان نوازی و پذیرائی روزانه مستمر 35 ساله زمان امام صادق علیه السلام بسیار است.
با این وصف دیدیم كه امام صادق علیه السلام دارای یك سفره گشاده بوده و در همان آداب معاشرت تعلیمات عالیه به شاگردان و اصحاب خود می داد و در خلال خوردن و راه رفتن و سخن
[ صفحه 172]
گفتن و آداب نشستن - برخاستن همواره مكارم اخلاقی را عملا به اصحاب خود می آموخت و آنها را به آداب و شؤن اجتماع رهبری می كرد یك رهبری و تعلیماتی كه برای همیشه جهان مطلوب است و این پذیرائی ها همواره آمیخته به اخلاق و فضیلت بوده و با عواطف و احساسات محبت آمیزی مقرون گردیده.
[1] بحارالانوار ص ج 11.
[2] مجلس 18 از مجالس صدوق رحمة الله عليه.